Invloed van drugs en alcohol op verklaringen en delicten
Geplaatst op: 18 september 2018Het komt geregeld voor dat de politie te maken krijgt met verklaringen van slachtoffers, verdachten of getuigen die onder invloed verkeerden op het moment van het misdrijf. Vooral bij misdrijven als vechtpartijen, mishandeling en verstoring van de openbare orde in het uitgaanscircuit spelen alcohol en drugsintoxicatie geregeld een rol. Maar ook slachtoffers van bijvoorbeeld aanranding moeten vaak een verklaring afleggen over een gebeurtenis die plaatsvond terwijl ze zelf ook onder invloed verkeerden. Om uit te zoeken wat de aanleiding tot en omstandigheden van een misdrijf waren, is de politie vaak enkel aangewezen op deze verklaringen. In dit hoofdstuk zullen we een overzicht geven van de manier waarop alcohol en verschillende andere drugs de waarneming, het geheugen en daarmee de betrouwbaarheid van verklaringen kunnen beïnvloeden. Ook zullen we ingaan op geveinsd geheugenverlies door intoxicatie en hoe daarmee om te gaan.
Lees meer >
Getuigen vergeten – slecht geheugen
Geplaatst op: 17 september 2017Het geheugen is feilbaar. Het huwelijk tussen de tijd en het geheugen is geen gelukkig huwelijk (R. Horselenberg & A.W.E.A. de Zutter, ‘Tijd, Training en Tolk, de drie T’s van het internationaal strafrecht’, Strafblad 2014, p. 365-373). Mensen vergeten in de loop van de tijd details en nieuwe informatie kan onbewust worden toegevoegd aan herinneringen, bijvoorbeeld
- door te communiceren met medegetuigen,
- het lezen van krantenberichten
- of als gevolg van (onbedoeld) suggestieve vragen ( E.G.C. Rassin & I. Candel, ‘Suggestie tijdens het verhoor’, in: Van Koppen et al., a.w., p. 509-528.)
Het geheugen is constructief en associatief van aard en is geen video-opname die telkens maar weer foutloos kan worden afgespeeld. Een herinnering wordt bij iedere ophaalpoging steeds opnieuw opgebouwd. Als een dergelijke ultieme ophaalpoging dan plaatsvindt na het verstrijken van aanzienlijke tijd met als doel om meer details te verkrijgen, dan is dat vragen om problemen. De verhoorder kan op dat moment behulpzaam zijn met het geven van de juiste cues, maar het zou ook kunnen dat, veelal onbewust, dat proces ook gemakkelijk beïnvloeden.
Lees meer >
Beoordeling validiteit verklaring getuige
Geplaatst op: 17 september 2017De validiteit betreft de kwestie in welke mate de verklaring overeenkomt met wat in het verleden heeft plaatsgevonden. In psychologische zin gaat de betrouwbaarheid over de mate waarin de getuige of verdachte in opeenvolgende verklaringen of binnen een enkele verklaring hetzelfde verhaal vertelt; de consistentie van een verklaring. Er bestaat een zekere relatie tussen validiteit en betrouwbaarheid.
Indien door een getuige wisselende verklaringen worden afgelegd, is er een probleem met de betrouwbaarheid. Maar er is dan ook een probleem met de validiteit: er moet worden onderzocht of er redenen kunnen worden gevonden waarom de verklaringen van de getuige van elkaar verschillen. Daarbij moet worden opgemerkt dat consistentie (dan wel betrouwbaarheid) niet hoeft te betekenen dat een verklaring ook valide is. Ook een gelogen verklaring kan steeds consistent worden afgelegd en als een getuige steeds dezelfde fout maakt, zijn zijn verklaringen ook consistent.
Lees meer >
Bewijs waarderen door rechters
Geplaatst op: 01 november 2016Over de wijze waarop strafrechters in de dagelijkse praktijk bewijs waarderen, en daarbij gebruik maken van bewijstheoretische inzichten, is nog veel onduidelijk. Deze bijdrage geeft op basis van rechtspraakonderzoek een beeld hoe rechters oordelen over de betrouwbaarheid en bewijswaarde van bewijsmiddelen, en hoe zij de kwaliteit van de bewijsconstructie waarderen met behulp van het denken in alternatieve scenario’s. Het onderzoek geeft geen aanleiding te denken dat er grote fouten worden gemaakt of verkeerde beslissingen worden genomen. Wel blijkt dat rechters niet altijd even goed gebruik weten te maken van bepaalde relevante bewijsrechtelijke toetsstenen. Teneinde bewijstheorie hanteerbaar te maken voor de praktijk is voorts een belangrijke vraag in welke gevallen de rechter nu zou moeten denken in scenario’s.
Lees meer >
Bewijs waarderen; over de betrouwbaarheid van bewijs
Geplaatst op: 30 augustus 2016Over de wijze waarop strafrechters in de dagelijkse praktijk bewijs waarderen, en daarbij gebruik maken van bewijstheoretische inzichten, is nog veel onduidelijk. Deze bijdrage geeft op basis van rechtspraakonderzoek een beeld hoe rechters oordelen over de betrouwbaarheid en bewijswaarde van bewijsmiddelen, en hoe zij de kwaliteit van de bewijsconstructie waarderen met behulp van het denken in alternatieve scenario’s. Het onderzoek geeft geen aanleiding te denken dat er grote fouten worden gemaakt of verkeerde beslissingen worden genomen. Wel blijkt dat rechters niet altijd even goed gebruik weten te maken van bepaalde relevante bewijsrechtelijke toetsstenen. Teneinde bewijstheorie hanteerbaar te maken voor de praktijk is voorts een belangrijke vraag in welke gevallen de rechter nu zou moeten denken in scenario’s.